Ապրիլի
25
Ամփոփիչ աշխատանք. Բնագիտություն
- Ի՞նպես է առաջանում կայծակը: Ի՞նչ է որոտը:
Կայծակը առաջանում է, երբ լիցքերի քանակությունը մեծանում է և ամպից որոշ էլեկտրոններ օդով հասնում են Երկիր՝ ստեղծելով անցուղի մնացած լիցքավորված մասնիկների համար։ Օդի արագ ընդարձակման հետևանքով առաջանում է նաև հարվածային ալիք, և մենք լսում ենք որոտը: - Ի՞նչ է շանթարգելը, և ինպե՞ս է այն շինությունները պաշտպանում կայծակի հարվածից:
Շենքերը կայծակի հարվածից պաշտպանում են հատուկ սարքերի՝ շանթարգելների օգնությամբ: Շանթարգելը մետաղյա ձող է, որն ամրացվում է շինության պատի երկայնքով։ Ձողի վերին սրածայր մասը պաշտպանվող շենքից պետք է բարձր լինի, ստորին մասը հողակցված։ - Կայծակի ժամանակ ինչպե՞ս պետք է վարվեք, եթե հայտվել եք բաց տարածքում:
Եթե հայտնվել ենք բաց տարածքում, ապա չպետք է պառկենք գետնին, պետք է արագ հեռանանք կամ կքանստենք ցածրադիր տեղու:մ: Չպետք է թաքնվել բարձր ծառի տակ, չպետք է ձեռք տալ մետաղե առարկաներին: - Ո՞ր մարմին է կոչվում հաստատուն մագնիս:
Այն մարմինները, որոնք երկար ժամանակ պահպանում են իրենց մագնիսական հատկությունները, կոչվում են հաստատուն մագնիսներ: - Մագնիսի ո՞ր մասերն են անվանում բևեռներ:
Մագնիսի այն մասերը, որտեղ մագնիսական ազդեցությունն առավել ուժեղ է, անվանում են մագնիսական բևեռներ։ - Ի՞նչ է կողմնացույցը, և ինչո՞վ է պայմանավորված նրա աշխատանքը:
Կողմնացույցը՝ դա տեղանքում կողմնորոշվելու սարք է: Կողմնացույցի մագնիսական սլաքը փոքր, հաստատուն մագնիս է, որը կողմնացույցի հիմնական մասն է։
Կողմնացույցի աշխատանքը պայմանավորված է նրանով, որ Երկիրը նույնպես մագնիս է՝ իր մագնիսական բևեռներով և մագնիսական դաշտով։ Կողմնացույցի սլաքիհյուսիսայինբևեռը ձգվում է Երկրի մագնիսականհարավայինբևեռի կողմից՝ որպես տարանուն բևեռներ և ուղղվում դեպի այն։ Նույն պատճառով կողմնացույցի սլաքի հարավայինբևեռը ուղղվում է Երկրի մագնիսական հյուսիսային բևեռի կողմը։ - Ձեզ հայտնի ո՞ր բնագավառներում են օգտագործվում մագնիսները:
Մագնիսներ օգտագործվում են բժշկության, շինարարության, ֆիզիկայի և տեխնիկայի բնագավառներում: - Ե՞րբ է լույսը բեկվում: Ինչո՞վ է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:
Լույսը բեկվում է, երբ այն ընկնում է երկու թափանցիկ միջավայրերը բաժանող սահմանին: Լույսի բեկումը ճառագայթի ուղղության փոփոխությունն է մի միջավայրից մյուսին անցնելիս, իսկ անդրադարձման ժամանակ լույսը, հասնելով երկու տարբեր միջավայրերի բաժանման սահմանին, փոխում է իր տարածման ուղղությունը՝ ամբողջությամբ կամ մասամբ մնալով նույն միջավայրում։ - Ի՞նչ է ոսպնյակը:
Ոսպնյակները գնդային մակերևույթներով սահմանափակված ապակենման մարմիններ են: - Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի կիզակետ:
Երբ լույսի զուգահեռ ճառագայթներն ընկնում են հավաքող ոսպնյակի վրա, դրանից անցնելուց հետո հավաքվում են մի կետում: Այդ կետը կոչվում է ոսպնյակի կիզակետ: - Ի՞նչ օրենքով է կատարվում լույսի անդրադարձումը։
Լույսը լավ են անդրադարձնում հայելային, ողորկ մակերևույթները։ Հայելիները լույսն անդրադարձնում են անդրադարձման օրենքով։ - Նշի՛ր հայելիների տեսակները:
Հայելիները լինում են հարթ, ուռուցիկ և գոգավոր: - Ո՞ր անկյուն է կոչվում անդրադարձման անկյուն։
Անդրադարձած ճառագայթի և հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անդրադարձման անկյուն: - Ո՞րքան է նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունը։
Նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունը մոտ 25 սմ է: - Թվարկե՛ք մարդու աչքի մասերը և նշե՛ք դրանց նշանակությունը։
Մարդու աչքի մասերն են եղջերաթաղանթ, ծիածանաթաղանթ, բիբ, ակնաբյուրեղ, ակնապատյան, ցանցաթաղանթ, տեսողական նյարդ, ապակենման մարմին:Որևէ մարմնից լույսն ընկնելով աչքի մեջ՝ բեկվում է եղջերաթաղանթի, ակնաբյուրեղի ու ապակենման մարմնի կողմից և ընկնում ցանցաթաղանթի վրա: Ցանցաթաղանթի վրա առաջանում է առարկայի փոքրացած, իրական, շրջված պատկերը: Ցանցաթաղանթում առաջացած գրգիռը հաղորդվում է գլխուղեղին, և առաջանում է տեսողական զգացողություն: Իսկ բիբը աչք մտնող լույսի քանակը կարգավորելու համար է, փոխելով բիբի բացվածքը, փոխվում է աչք մտնող լույսը: